λιποσώματα

Μικροσκοπικά σφαιρικά κυστίδια, τα οποία σχηματίζονται αυθόρμητα κατά την ενυδάτωση των φωσφολιπιδίων. Τα λ. αποτελούνται από μία διπλή μεμβράνη φωσφολιπιδίων και έναν εσωτερικό χώρο. Στη λιπιδική μεμβράνη, οι υδρόφιλες κεφαλές των λιπαρών οξέων είναι στραμμένες προς τα έξω, ενώ οι υδρόφοβες ουρές έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, σε αντιστοιχία με τη δομή της κυτταρικής μεμβράνης. Τα λ. παρασκευάζονται εύκολα με μηχανική ανακίνηση διαλύματος άνυδρων λιπιδίων με νερό για ποικίλο χρονικό διάστημα (από δευτερόλεπτα έως ώρες), με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων λ., διαμέτρου 1-10 μικρομέτρων· με τη χρήση κατάλληλης τεχνολογίας, ωστόσο, είναι δυνατή η δημιουργία λ. διαμέτρου 200 νανομέτρων ή και μικρότερης. Τα λ. βρίσκουν πολλαπλές εφαρμογές ως εργαλεία της βιοχημείας και της βιοφυσικής, για παράδειγμα, ως φορείς για τη μεταφορά ουσιών (φάρμακα, βιταμίνες κλπ.) εντός των κυττάρων ή ως υποστρώματα για τη μελέτη των ιδιοτήτων της μεμβράνης, όπως είναι η περιστροφή ή η διάχυση των λιπιδίων στο επίπεδο της μεμβράνης. Επιπλέον, έχουν μεγάλη αξία ως θεραπευτικοί παράγοντες κατά του καρκίνου, γιατί επιτρέπουν τη μεταφορά υψηλής δόσης φαρμάκου στην επιθυμητή θέση μέσα στον οργανισμό, χωρίς ο ασθενής να εκτίθεται σε τοξικές ουσίες, ενώ σημαντική τροποποίησή τους επιτρέπει την ενσωμάτωση μονοκλωνικών αντισωμάτων στην επιφάνειά τους – χωρίς ωστόσο η μέθοδος αυτή να έχει, προς το παρόν, σημαντική επιτυχία. Άλλες εφαρμογές των λ. αφορούν τη θεραπεία της τοξικότητας από βαρέα μέταλλα, με τη χρήση λ. που περιέχουν χηλικούς παράγοντες ή την παραγωγή τεχνητού αίματος από λ. που περιέχουν αιμοσφαιρίνη.